در صنعت برق به سیم ارت یا ارث (earth) به معنای زمین سیم اتصال به زمین می‌گویند. این سیم باعث جلوگیری از برق گرفتگی میشود. در مدارات الکتریکی ممکن است نشتی به وجود بیاید، این نشتی جریان برق ممکن است توسط اجسام هادی یا رسانا به سطح بیرونی وسایل الکتریکی و الکترونیکی منتقل شود، به طوری که با دست زدن به آنها جریان الکترسیته به بدن اراد منتقل شود. برای جلوگیری از این کار باید فلزات هادی مربوط به وسایل الکتریکی را از طریق یک سیم به زمین متصل کرد. با این کار خطرات برق گرفتگی ناشی از نشتی‌های الکتریکی از بین می‌رود و ایمنی محیط زندگی و کار افزایش پیدا می‌کند.
سیم ارت در صنایع مختلف از جمله صنایع قدرتی بسیار حائز اهمیت است، چراکه جریان‌های الکتریکی قدرتمند، پرخطرتر از جریان‌ها و ولتاژهای معمولی شهری هستند. روش استفاده از سیم اتصال به زمین به دلیل برقراری این ایمنی فوق‌العاده در بخش صنایع، در ساختمان‌های مسکونی و محیط‌های تجاری نیز مورد استفاده قرار گرفت. امروز این روش در بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا به عنوان یکی از الزامات و استانداردهای سیستم برق‌کشی شهری و مسکونی محسوب میشود.
آیا سیم ارت برق دارد؟
جواب کوتاه به این سوال «خیر» است. چرا که در سیم اتصال به زمین یا سیم ارت جریان الکتریکی وجود ندارد. در واقع سیم ارت حامل بارهای الکتریکی نیست، سیم ارت به نوعی یک سیم جلوگیری کننده از خطر برق گرفتگی است و در صورتی که جریان الکتریکی در سطح وسایل الکتریکی و اجسام رسانا نشت کند، توسط سیم ارت به زمین منتقل میشود. در صورتی که وسیله الکتریکی یا مدار الکتریکی ما دارای نشتی باشد و توسط سیم ارت ایمن شود، دست زدن به سیم ارت باعث برق‌گرفتگی نمی‌شود.
سیم ارت به کجا وصل می شود؟
سیم ارت از یک طرف به وسایل الکتریکی و الکترونیکی خانه وصل شده و از طرف دیگر به سیستم لوله‌کشی آب خانه و یا به چاه ارت متصل میشود. بهتر است برای اتصال بهتر سیم ارت به زمین، از چاه ارت استفاده کرد.
چاه ارت چیست؟
چاه ارت یک حفره است که عمق آن متناسب با میزان رطوبت خاک تعیین میشود، به گونه‌ای که در بعضی از نقاط تنها با حفر نیم‌متر به رطوبت نسبی خاک می‌رسیم و در بعضی حالات امکان دارد تا دو-سه متر نیاز به حفر چاه ارت داشته باشیم. این چاه توسط خاک و زغال و آهک پر میشود و در داخل آن از یک صفحه مسی بزرگ به صورت عمودی درون خاک استفاده میشود. این کار رسانایی حداکثری به زمین می‌دهد و باعث بازدهی و بهره‌وری بالای سیم اتصال به زمین سیم ارت میشود.
چه وسایلی نیاز به سیم ارت دارد؟
تقریبا می‌توان گفت که تمامی وسایل الکتریکی و الکترونیکی به سیم ارت نیاز دارند. اما با تخمین قابل قبولی می‌توان گفت وسایل الکتریکی که بدنه آنها از جنس هادی است با احتمال قوی‌تری باید به سیستم اتصال به زمین متصل شوند.
آیا سیم ارت صاعقه را دفع می‌کند؟
جواب کوتاه به این سوال «خیر» است. سیم ارت یک سیم‌کشی اتصال به داخل زمین است و ایمنی درون ساختمان در مقابل برق گرفتگی را تضمین می‌کند، اما برای برق گرفتگی کل ساختمان و جلوگیری از برق گرفتگی توسط صاعقه باید از چاه ارت استفاده کرد. برای اجرای پروژه صاعقه‌گیر ساختمان، باید صفحات فلزی بزرگی در بام ساختمان و یا بلندترین نقطه ساختمان تعبیه کرد و توسط یک سیم‌کشی قوی و یا یک فلز رسانای پر قدرت آن را به چاه ارت متصل کرد. در این صورت ایمنی کل ساختمان و ایرانیت بیرون ساختمان در مقابل صاعقه نیز فراهم خواهد شد.
جریان نشتی برق که در وسایل الکتریکی
جریان الکتریکی حامل بارهای الکتریکی است و بارهای الکتریکی دارای انرژی هستند، در بعضی از وسایل الکتریکی این بارهای الکتریکی جریان ضعیف و کوچکی را به خارج از مدار الکتریکی هدایت می‌کنند که به آن جریان نشتی می‌گویند. این جریان نشتی ممکن است بسیار ضعیف و غیر قابل لمس باشد، اما در بعضی از افراد که دارای سیستم ایمنی بدن آنها ضعیف است و یا بیماری خاصی دارند، ممکن است بسیار خطرناک و آسیب زننده باشد. عمده عواملی که باعث ایجاد این جریان نشتی الکتریکی می‌شوند، مواردی همچون پوسیدگی سطح عایق، ضربه خوردگی، لخت بودن قسمتی از اجسام رسانا، رطوبت گرد و غبار و غیره باشد. برای ایمن کردن مدارهای الکتریکی و جلوگیری از برق گرفتگی ناشی از جریان‌های نشتی الکتریکی از سیم اتصال به زمین یا سیم ارت استفاده می‌کنیم.
قیمت اجرای سیم کشی ارت (earth)
با توجه محل مورد نظر شما و تعداد وسایل الکتریکی و یا به عبارتی تعداد پیریزهای مورد استفاده شما، قیمت اجرای سیم‌کشی اتصال به زمین یا سیم ارت متفاوت است. اما به‌طور میانگین یک پروژه سیم کشی ارت می‌تواند بین ۲۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان هزینه داشته باشد. اما در بعضی از پروژه های کوچک‌تر می‌توانند ارقامی بین ۳۰ تا ۹۰ هزار تومان داشته باشد. و یا حتی در پروژه‌های بسیار بزرگ و مجتمع‌های تجاری تا چند میلیون تومان هزینه اجرای این پروژه باشد.
فرق بین سیم ارت و سیم نول
هر دو سیم نول و سیم ارت را می‌توان به چاه ارت یا چاه نول متصل کرد یا حتی می‌توان هر دوی آنها را به لوله‌کشی آب ساختمان وصل کرد. در واقع فرق چندانی بین سیم نول و سیم ارت نیست. اما اصولی‌تر آن این است که سیم نول به سیم‌کشی نول شهری و همین‌طور سیم ارت به چاه ارت متصل شود.
منابع : tadbirkara.com و ostadkar.pro
