فرق بین سیم و کابل پرسشی بظاهر ساده که گاهی فکر ما رو به خودش مشغول میکند
ابتدا به چند تعریف اشتباه در حوزه تفاوت بین سیم و کابل اشاره می کنیم تا در قدم اول ذهنتان را از این تعاریف کلیشه ای فاصله بدهیم و در قدم بعد به تعریف اصلی تفاوت این دو ( سیم WIRE و کابل CABLE ) می پردازیم.
تعریف اشتباه شماره 1 : سیم یک رشته است و کابل چند رشته
تعریفی که خیلی ها شاید از تفاوت بین سیم و کابل در ذهنشان تداعی شود ، چند رشته ای بودن کابل در مقایسه با تک رشته ای بودن سیم است. اما باید بگوییم که این یک تعریف اشتباه است! فرق بین سیم و کابل واقعا این نیست ! شاید هر مجموعه سیم چند رشته یک کابل باشد اما لزوما هر هادی تک رشته یک سیم نیست ! کابل های فشار قوی تک رشته، کابل های هوایی تک رشته و حتی کابل های فشار ضعیف آرمور دار یا شیلد دار مثال های نقضی از این تعریف در فرق بین سیم و کابل هستند
تصویر 1 : کابل سایز ۱ در ۲۴۰ ، دور هادی های مفتولی استرند شده ( تابانده شده دور هم ) ، دو لایه روکش کشیده شده که یکی روکش عایقی و دیگری ژاکته – هادی کابل هم از نوع نیمه افشانه ( زمینی یا خشک ) – توجه : مفتولی تنها یک رشته است، اما اینجا چند رشته مفتول مسی دور هم تابیده شدند = نیمه افشان
تعریف اشتباه شماره 2 : هر هادی سایز پایین سیم و سایز های بالاتر کابل هستند
شاید تعریف گفته شده در بعضی مواقع درست باشد اما مثلا سیم ارت 150×1 با روکش سبز/زرد هم وجود دارد . یا سیم نیمه افشان 70×1 با روکش پی وی سی PVC تصویر زیر که یک سیم 150×1 افق البرز رو نشان میدهد، توضیح مناسبی برای رد تعریف دوم است.
تصویر 2 : سیم سایز ۱ در 150 – همان طور که در تصویر هم مشخص می باشد، دور هادی های مفتولی افشان ، تنها یک لایه روکش عایقی کشیده شده است
تعریف درست : فرق بین سیم و کابل
برای محافظت از هادی در برابر نشتی، برق گرفتگی، محافظت فیزیکی و سایر موارد، هادی لخت مسی جز در مواردی مانند ارتینگ ( استفاده به عنوان سیم ارت برای حفاظت در برابر برق گرفتگی ) استفاده نمی شود و برای عموم استفاده ها لایه ای تحت عنوان عایق برای جلوگیری از موارد گفته شده روی آن کشیده میشود که ساختاری به نام سیم را تشکیل میدهد.
حالا اگه بر اثر نیاز، بر روی سیم به لایه هایی مثل شیلد، آرمور، اسکرین احتیاج داشتیم و یا خواستیم چند سیم رو روی هم قرار بدهیم ( و با فیلر فضای خالیشان را پر کنیم ) به لایه دیگه ای نیاز پیدا میکنیم که به آن شیت بیرونی ( غلاف بیرونی ) یا ژاکت میگویند که روی لایه های ذکر شده و یا چند سیم هم بندی شده قرار بگیرد و ساختاری منسجم را درست میکند. اسم ساختار جدید کابل است. ( البته ممکن است دلایل دیگری هم به جز موارد یاد شده برای نیاز داشتن هادی به ژاکت باشه که در این مطلب به آن ها نمی پردازیم. ) به طور مثال وقتی روی لایه نهایی یک هادی برق کلمه NYY و یا N2XY رو مشاهده کردید شک نکنید که ساختار فوق کابل است.
چرا ؟ N اول مشخص کننده هادی مسیه، Y و 2X بعد بترتیب کابل های با عایق PVC و XLPE رو نشان میدهند، و Y آخر نشان دهنده ژاکت PVC – این ساختار کابل است زیرا چون علاوه بر لایه عایقی ژاکت نهایی رو هم دارد
به زبان خیلی خیلی ساده تر، فرق بین سیم و کابل :
- هادی با یک لایه روکش عایقی : سیم
- هادی با دو روکش ( عایق+ژاکت) : کابل
توجه به چند نکته در این مورد ضروری بنظر میاد :
- نکته اول : این تعریف در سطح فشار ضعیف مطرح می شود.
همانطور که گفته شد، تعریف فوق (فرق بین سیم و کابل) دامنه کاربردی در حد سطح فشار ضعیف LV دارد معمولا در سطح فشار متوسط و فشار قوی به هر نوع ساختاری اعم از هادی لخت هوایی یا روکش دار، کابل میگویند.
نکته دوم : ACSR یک استثنا است.
ACSR ها در واقع هادی های آلمینیوم با مغز فولاد هستند (Aluminium conductor steel-reinforced) که بصورت هوایی مورد استفاده قرار می گیرند. این هادی ها هم در سطح ولتاژ ضعیف ( لو ولتاژ Low voltage ) و هم در سطح ولتاژ متوسط ( مدیوم ولتاژ Medium voltage ) کاربرد دارند. و عموما به چند شکل از جمله لخت، تک روکشه و سه روکشه تولید می شوند. اما نکته جالب در مورد آن ها این است که در هر سه ساختار و در هر دو نوع ولتاژ از آنها به عنوان کابل یاد میشود
البته در بعضی موارد هم در حالت لخت به آنها ها سیم میگویند. این مورد را به صورت یک استثنا گفتیم تا در صورتی که جایی برای اِی سی اِس از ها اسم کابل یا سیم را شنیدید شوکه نشوید زیرا فارغ از تعریف کلی اولیه هر دو را به کار میبرند.
تصویر 2 : سیم سایز ۱ در 150 – همان طور که در تصویر هم مشخص می باشد، دور هادی های مفتولی افشان ، تنها یک لایه روکش عایقی کشیده شده است
تصویر 3 : کابل یا سیم (mm2) – 1×120 آلمینیوم با مغز فولاد (ACSR) – جالب است بدانید اسم این کابل با این سطح مقطع نامی هم میتواند هاینا باشد و هم داگ، اما در واقعیت داگ نسبت به هاینا سطح مقطع کمتری دارد ( هاینا یا Hyena دارای سطح مقطع واقعی 126.5 – داگ یا Dog دارای سطح مقطع واقعی 118.6 )
مینک(70×1)، هاینا (120×1)، داگ (120×1) و … چند مدل از کابل های ACSR هستند ( جالب است بدانید هر سایز از کابل های آلمینیوم ACSR به اسم یک حیوان نام گذاری شده است – رابیت (Rabbit خرگوش) – هاینا (Hyena کفتار ) – مینک ( Mink سمور یا راسو ) – داگ ( Dog سگ ) کت ( Cat گربه ) و … !!! )
منابع : tadbirkara.com و mobinsanatrastin.com
