کنتور برق (Electricity meter) وسیله‌ای است که مقدار انرژی الکتریکی را اندازه‌گیری میکند و بر حسب کیلو وات ساعت (ژول) نشان می‌دهد.
انواع کنتور کدامند ؟
برای مصارف خانگی دو نوع کنتور تک فاز و سه فاز بطور عام وجود دارند که در دسته بندی کنتورها به نوع اکتیو معروف هستند.
اما در مصارف صنعتی می توان به کنتورهای راکتیو و کنتورهای دو تعرفه اشاره کرد.
بر اساس طراحی، کنتور برق در دو دسته تولید می شود:
- دیجیتال
- مکانیکی
- مکانیکی همانند مدل های قدیمی و معمولی می باشد.
به طور کلی، برق سنج مکانیکی، دوباره به سه دسته مختلف با توان و ولتاژ متفاوت تقسیم می شود. به طور کلی با توجه به محل استفاده از این کنتورها به مدل های مختلفی دسته بندی می شوند که روش اندازه گیری هر کدام متفاوت است.
معمولا از کنتورهای برق تک فاز برای مصارف خانگی استفاده می شود. از کنتورهای برق سه فاز برای مصارف صنعتی استفاده می شود. کنتور برق خانگی سیم‌ها را از خود رد می‌دهند، اما مدل‌های صنعتی این کار را نمی‌کنند و سیم‌ها هرگز به کنتور وصل نمی‌شوند. زیرا ابعاد و اندازه کابل ها بزرگ است و برای اندازه گیری جریان و نمایش آن از روش تابلو برق استفاده می شود.
کنتور برق دیجیتال 
این نوع از کنتورها بعد از کنتورهای آنالوگ یا همان مکانیکی ارائه شدند و به دلیل داشتن کیفیت بهتر جایگزین کنتورهای مکانیکی شدند. کنتورهای دیجیتال در چند سال اخیر در کشور ما به خوبی گسترش پیدا کرده‌اند. به این صورت که امروزه تقریبا ۵۰ درصد مشترکین برق از این نوع کنتور استفاده می‌کنند.
طرز کار کنتور برق دیجیتال:
در قدیم کنتورهای آنالوگ، میزان مصرف برق را با استفاده از نمودار و صفحه گرداننده مشخص می‌کردند. ولی اساس کار کنتورهای دیجیتال بر حسب مدار الکتریکی هستند. این نوع از کنتورها با استفاده از یک صفحه نمایش دیجیتال تمامی اطلاعات لازم را به راحتی نشان می‌دهند.
انواع کنتور دیجیتال
- تک فاز
این نوع از کنتور برق دیجیتال با میزان ولتاژ 220 ولت و مقدار جریان بین 5 تا 100آمپر کار میکند. مصرف کنتورهای تک فاز دیجیتال اغلب خانگی می‌باشد و به صورت پالسی کار میکند.
- سه فاز
کنتورهای سه فاز دیجیتال قابلیت محاسبه میزان مصرف برق را به صورت 8 تعرفه دارند که به دو طرح غیر دیماندی و دیماندی وجود دارند. کنتورهای سه فاز دیجیتال نیز به صورت پالسی کار می‌کنند.
کنتور دیجیتال چگونه میزان مصرف برق را محاسبه میکند؟
کنتور برق دیجیتال در 24 ساعت شبانه‌روز میزان مصرف برق را بر اساس معیارهای مختلفی محاسبه میکند. به این صورت که با توجه به زمان اوج مصرف که اکثر مربوط به شب می‌باشد. زمان کم باری می‌باشد. همچنین زمان متوسط مصرف که اغلب مربوط به روز می‌باشد. بنابراین کنتور دیجیتال میزان مصرف برق را بر اساس نرخ متفاوت هر کدام از این حالت‌ها حساب میکند و نمایش می‌دهد.
آشکار است که استفاده از کنتور برق دیجیتال می‌تواند باعث کاهش چشمگیر هزینه‌های مصرفی مشترکین شود و صرفه‌جویی را برای آنها به همراه داشته باشد.
ویژگی‌های کنتور دیجیتال
- قابلیت اندازه‌گیری انرژی اکتیو و راکتیو
- دارای ۴ تعرفه در شبانه‌روز
- حفاظت در برابر دستکاری غیرمجاز
- امکان قرائت در بی‌برقی
- قابلیت انتخاب زبان نرم‌افزار به فارسی و انگلیسی
- ثبت و توانایی ذخیره‌سازی اطلاعات پروفایل تا 125 روز
- قرائت با پورت نوری و پورت RS485
واحد اندازه گیری :
معمولاً واحد اندازه گیری در این وسیله کیلو وات ساعت (kwh) می باشد که برابر است با مقدار انرژی استفاده شده توسط یک بار یک کیلو واتی در طی یک ساعت یا ۳۶۰۰۰۰۰ ژول.
بعضی از شرکتها نیز از واحد مگا ژول استفاده می کنند. توان راکتیو نیز با واحد کیلو وار ساعت (kvarh) اندازه گیری می شود
اساس کار کنتور برق چیست ؟
کنتور ها بر اساس نیروی الکترو مغناطیس عمل می کنند . می دانیم که اگر از یک سیم پیچ جریان برق بگذرد در اطراف آن یک میدان مغناطیسی ایجاد می شود که شدت و جهت این میدان به جریان عبوری از سیم پیچ بستگی دارد.
در کنتور های تکفاز دو دسته سیم پیچ وجود دارد که یکی از آنها دارای تعداد دور کم و قطر بیشتر نسبت به دیگری است. سیم پیچ ضخیمتر با دور کمتر را سیم پیچ جریان و دیگری را سیم پیچ ولتاژ می نامند.
انواع کنتور کدامند ؟
برای مصارف خانگی دو نوع تکفاز و سه فاز بطور عام وجود دارند که در دسته بندی کنتورها به نوع اکتیو معروفند . اما در مصارف صنعتی می توان به کنتورهای راکتیو و کنتورهای دو تعرفه اشاره کرد
